همه آنچه که باید در خصوص چک برگشتی بدانید - بوستان گفتگو

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، از کدام یک از چک ها می توان شکایت کرد؟ این سوالی است که اغلب مردم با آن روبرو هستند و از سوی دیگر شکایت کردن و کشاندن پای فردی که چک را صادر نموده به دادگاه سریع ترین راه حلی است که به ذهن افراد خطور پیدا می نماید و اکثر مردم فکر می نمایند علیه کسی که چک بلامحل صادر نموده می توان شکایت کرد و او را به زندان انداخت، اما این موضوع کاملا اشتباه است و اصلا چک سفید امضا و چک بلامحل قابلیت تعقیب کیفری ندارد .

برای شکایت کیفری باید حتما به نوع چک و چگونگی صدور آن توجه داشته باشیم، زیرا علیه تمام چک ها نمی توان شکایت کیفری کرد و هر کدام از چک ها اعم از عادی، تضمینی، مشروط، مدت دار، سفید امضا و ... با یکدیگر تفاوت دارند و اگر از این موضوع خبر نداشته باشیم ممکن است در طرع دعوی یا شکایت به مشکل برخورد کنیم .

قانون جدید که به موضوعات پیرامون چک به عنوان یک سند تجاری نگاه می نماید، با نگاه پیشگیرانه هم به موضوعات حقوقی توجه دارد و هم مسائل کیفری را مد نظر خود قرار داده است .

در رسیدگی به موضوعات چک باید هم به صادر نماینده آن و هم به دارنده حساب توجه داشته باشیم، زیرا ممکن است این دو نفر با یکدیگر تفاوت داشته باشند .

با وجود آن که چک به عنوان یک سند تجاری هم ضمانت اجرای ثبتی، حقوقی و هم ضمانت اجرای کیفری دارد، اما اکثر مردم به سراغ ضمانت اجرایی کیفری می روند، زیرا هزینه کمتری برای آن ها به دنبال دارد .

برای بحث تعقیب کیفری چک باید به این موضوع توجه داشت که چک باید از بانک های رسمی چه خصوصی و چه دولتی و از سوی شعب آن چه در داخل و چه در خارج کشور صادر شده باشد، لذا بر اساس این موضوع حواله ها نمی تواند به معنای چک باشد .

در مطالبه چک در بحث حقوقی مرجع صالح طرح دعوی محل اقامت خوانده است، اما در مباحث کیفری صلاحیت رسیدگی بر عهده محکمه ای است که گواهی عدم پرداخت را صادر نموده است .

یکی دیگر از موارد مورد احتیاج برای تعقیب کیفری چک بحث مواعد است، در بحث کیفری دو موعد شش ماهه ضروری است یکی از زمان صدور چک تا زمان صدور گواهی عدم پرداخت و دیگری از زمان صدور گواهی عدم پرداخت تا 6 ماه پس از آن که این ماه ها به صورت 30 روزه محاسبه می شوند .

آیا از چک مدت دار می توان شکایت کیفری کرد؟

مهم ترین نکته ای که باید هنگام تنظیم چک به آن توجه داشت، این است که چک مدت دار مشمول مقررات کیفری نیست و هیچ وصف کیفری ندارد .

با وجود آن که چک مدت دار جنبه کیفری ندارد، اما بعضی اشخاص فکر می نمایند که چک به تاریخ موخر (چکی که در تاریخ قدیمی نوشته شده باشد) جنبه کیفری ندارد، اما بدانیم که صدور چک حتی به تاریخ قبل دارای وصف کیفری است .

چک تنها زمانی جنبه کیفری دارد که قابلیت استناد داشته باشد یعنی اگر چک برای انجام معاملات نامشروع صادر شده باشد، فاقد ضمانت اجرایی کیفری است .

چک سفید امضا وصف کیفری ندارد

اگر چک سفید امضا یا به شکل اشتباه نوشته شده باشد وصف کیفری ندارد، زیرا رفتار مجرمانه در چک توسط دستور پرداخت و امضا انجام می گردد و به دلیل آن که چک سفید امضا دستوری ندارد، پس صاحب وصف کیفری نیست .

بر اساس قانون جدید و به استناد ماده 5 مکرر صدور گواهی عدم پرداخت باید حتما در سامانه مربوطه ذکر گردد که به موجب آن افتتاح هرگونه حساب و کارت بانکی برای فردی که گواهی عدم پرداخت علیه او صادر شده است، ممنوع می گردد .

قانون جدید تنها ناظر به چک عادی است و بر همین اساس ضمانت اجرایی کیفری برای چک تضمین شده یا چک مسافرتی وجود ندارد .

گاهی رفتار مجرمانه در زمان صدور چک و گاهی پس از آن به وجود می آید، بعضی اوقات ایرادات شکلی مانند اختلافات در مندرجات است و گاهی ایراد ماهوی مانند موجودی نداشتن حساب است و باید توجه داشت اختلاف در مندرجات غالبا در زمان صدور چک است .

به موضوع دستور و گواهی عدم پرداخت اشاره کردیم و باید به این نکته توجه داشت که دستور عدم پرداخت تنها ناظر به چکی است که قابلیت پرداخت دارد یعنی اگر چک موجودی نداشته باشد از مصادیق چک بلامحل به حساب می آید و دستور عدم پرداخت هم تنها در زمان موجودی داشتن حساب صادر می گردد .

چک هایی که قابلیت تعقیب کیفری ندارند از کدام نوع هستند؟

وعده دار، سفید امضا، مشروط به شرط و بدون تاریخ بودن یک چک فاقد وصف کیفری است و قاضی باید برای این دسته از چک ها منع تعقیب صادر کند .

بعضی افراد به صدور چک با سریال های متعدد اشاره می نمایند و آن را دلالت بر وعده دار بودن چک می دانند، اما اگر چک ها با شماره های متوالی باشند، اما تاریخ با فاصله زمانی وجود داشته باشد به شرط واحد بودن دارنده چک، بانک می تواند آن را از مصادیق چک وعده دار بشناسد، اما اگر منشأ صدور چک واحد نباشد، دیگر چک مدت دار به حساب نمی آید .

حتی صدور چک در روز تعطیل گاهی اوقات می تواند به منزله وعده دار بودن آن باشد، اما قانونگذار می گوید چک ارتباطی با باز و یا بسته بودن بانک ندارد، پس اگر چکی در روز تعطیل صادر گردد و سررسید آن هم در آن روز باشد چک مدت دار نیست، اما اگر چک متعلق به شرکتی باشد که هیچ گاه روز تعطیل فعالیتی ندارد، آن چک مدت دار به شمار می آید .

چک امانی و مشروط هم جرم نیستند، چکی که به عنوان تضمین یا امانت داده می گردد از لحاظ کیفری قابل تعقیب نیست .

باید به این موضوع توجه داشت فردی که به بانک مراجعه می نماید و گواهی عدم پرداخت برای او صادر می گردد، می تواند علیه صادر نماینده چک شکایت کیفری انجام دهد .

موارد فوق از جمله موضوعاتی هستند که در قانون جدید تجارت به آن ها اشاره شده است و بر مبنای آن می توان علیه صادر نماینده چک شکایت کیفری انجام داد و این موضوعات می تواند در چگونگی طرح دعوا در دادگاه و محاکم موثر باشد .

منبع:باشگاه خبرنگاران

،