مسائل سیاسی، مانع ایجاد زیرساخت های ترانزیت شد - بوستان گفتگو

وی افزود: امیدوار هستیم که طی ماه های آینده درسازمان کنفرانس شانگهای هم عضو اصلی شویم که فرصتی است برای اینکه وارد یک پیمان منطقه ای شویم. از نظر وسعت خاک و جمعیت بخش عظیمی از دنیا سازمان کنفرانس شانگهای هستند، اگر ما هم به آن بپیوندیم فرصت خوبی از نظر تجاری خواهد بود. علت وجودی پیمان شانگهای امنیتی بود اما الان با توجه به برنامه احیای جاده ابریشم، کشورهای عضو پیمان شانگهای توانسته اند روابط اقتصادی بسیار عظیمی را با یکدیگر شکل دهند. سازمان کنفرانس شانگهای صندوقی برای یاری به کشورهای زیرمجموعه خود دارد بنابراین شکل امنیتی این پیمان در حال تبدیل به صورت اقتصادی است.

حریری با اشاره به قدرت گرفتن کشورهای شرق آسیا توضیح داد: همه کسانی که اقتصاد را در حوزه بین المللی تحلیل می نمایند با تقدم و تأخر روی زمان، اتفاق نظر دارند که آینده اقتصاد دنیا را آسیا و به خصوص آسیای جنوب شرقی شکل می دهند. اقتصادهای برتر دهه های آینده دنیا چین و هند می شوند، بسیاری قبل از کرونا این پیش بینی را داشتند، بعد از کرونا تردیدهایی در خصوص هند بود اما در خصوص چین می بینیم که رشد اقتصادی این کشور سرعت هم گرفته است. بنابراین طبیعی است که اقتصاد دنیا به طرف شرق آسیا گرایش پیدا می نماید، آسیا پاسفیک منطقه ای می گردد که در آن شاهد منازعات سیاسی و هم رشد اقتصادی و تأثیر آن بر اقتصاد دنیا خواهیم بود.

وی افزود: خوشبختانه ما با کشورهایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی علاوه بر اینکه سوابق تجاری خوبی داریم، امکانات مبادله ای مناسبی داریم. یعنی اقتصادی این کشورها با اقتصاد ما به طور طبیعی می تواند چفت و بست گردد. این امکان بالقوه وجود دارد اما برای بالفعل شدن آن احتیاج داریم تنش های سیاسی خود را در دنیا کاهش داده و بی اثر نموده و اثر منازعاتمان با آمریکا را بر مبادلاتمان با دیگر کشورها کمتر کنیم. برای این کار دستگاه دیپلماسی و سیاسی ما باید راهکار های مناسب آن را بیابند، قطعاً اگر ما درگیر این تنش ها باشیم سرعت همکاری ما با کشورهای جنوب شرق آسیا مناسب نخواهد بود. اما به صورت بالقوه همواره این امکان وجود دارد که ما با این اقتصادها مانند هند، ژاپن، کره جنوبی و چین به اسم سردمداران اقتصاد جنوب شرق آسیا پیوند داشته باشیم.

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین اعلام کرد: تعاریف سنگاپور در دنیا برای اقتصاد شاید چندان با اقتصاد ما همگن نباشد و حتی می تواند گفت که می تواند رقیب باشد، سنگاپور عمدتاً مرکز مبادلات اقتصادی و ترنزیت کالا است، ما هم می توانیم دست کم در حوزه ترانزیت کالا به عهده بگیریم. اگر ما روزی بتوانیم از ظرفیت واقعی بندر چابهار استفاده کنیم بسیاری از بنادر اقیانوس هند را تحت تأثیر قرار می دهد چراکه راه تاریخی ترانزیت کالا از شرق به غرب دنیا از ایران می گذرد.

وی خاطرنشان ساخت: با توجه به اینکه آینده تجارت دنیا در شرق آسیا رقم می خورد برای داشتن سهم بیشتری از تجارت آینده از الان باید وارد پیمان های تجاری با این کشورها شویم. در خصوص چین ما سند 25 ساله همکاری های دو جانبه را نوشته ایم و می توانیم کار خود را با آنها بر اساس همین سند پیش ببریم. همین چند روز پیش، رییس جمهور چین و رییس جمهور ایران مکالمه تلفنی داشتند، دو طرف تاکید بر اجرایی کردن سند 25 ساله داشتند. با هند هم همواره احتمال اینکه کارهای گسترده تری کنیم وجود دارد اما در خصوص کره جنوبی و ژاپن بخش زیادی از آینده مراودات تجاری ما منوط به حل یا کمرنگ شدن بحران ما با آمریکا در صحنه بین المللی است. نوع روابط سیاسی هند نسبت به این کشورها از آمریکا مستقل تر است.

حریری در خصوص شرایط ایران در کریدورهای اقتصادی گفت: کریدور اقتصادی یک تعریف طبیعی دارد که به طور طبیعی در طول تاریخ هر کسی می خواست از شرق به غرب دنیا یا از شمال به جنوب دنیا حرکت کند ایران بر سر راه او بود. مزیت جغرافیایی ایران اتصال شرق و غرب و شمال و جنوب دنیا به هم است. بنابراین ایران برای این کار برترین گزینه است اما اینکه فکر کنیم کشورها صبر می نمایند تا بالفعل هم بتوان از این برترین گزینه استفاده کرد، درست نیست. تجربه نشان می دهد که در بسیاری از موارد مانند خطوط نفت جیحون ما را دور زدند اما در برخی از کوریدورهای شاقتصادی جنوبی در انتقال گاز، نفت و انرژی غایب هستیم.

وی افزود: بسیاری از دیگر کشورها هم در پی این هستند که در امکانات خود که به طور طبیعی از امکانات ما کمتر است سرمایه گذاری نموده و مزیت ایجاد نمایند. در چند دهه قبل دیدیم که جبل علی توانسته بخشی از صندلی ما را در ترانزیت بین المللی کالا بگیرد، بندر گوادر پاکستان در حال تجهیز است که نقش ما را کم رنگ تر می نماید، کانال هایی از ترکیه کشیده می گردد یا منطقه های که ه رسال سودی برای خود ایجاد می نماید، مواردی هستند که جایگزین مزیت طبیعی ما می شوند. اگر نتوانیم تعاملات خود با دنیا به سمتی ببریم که برای این مزیت طبیعی سرمایه گذاری خارجی جذب کنیم تأمین مزیت بالقوه به حالت بالفعل در بیاید دنیا منتظر ما نمی ماند.

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در خصوص علل و عوامل بالفعل شدن این مزین گفت: این موضوع یک وجه تاریخی هم دارد و در دو یا سه قرن اخیر ما نتوانستیم از همجواری خود با آب های آزاد استفاده مناسبی کنیم. وگرنه از زمان هخامنشیان اینجا راستا ترانزیت کالا بوده، تا زمان صفویه هم این راستا به طور طبیعی کار می کرد. این تعداد کاروانسرا در کشور برای تجار خارجی بوده اما بعد از صفویه ما نتوانستیم از این مزیت استفاده کنیم.

وی توضیح داد: بخش زیادی از شهرهای عظیم و معروف دنیا مانند نیویورک، بارسلون، هنگ کنگ و ... کنار آب های آزاد هستند. آبادانی، شهرنشینی و تمدن در دنیا در کنار آب های آزاد شکل گرفته است. ولی در کشور ما طی چند صد سال اخیر مرکز ها در مرکز ایران بوده، به خاطر مصون ماندن از حمله خارجی پشت رشته کوه های البرز و زاگرس پنهان شده اند. امروز از آبادان تا چابهار حدود 4 هزار کیلومتر کنار آب های آزاد مرز داریم. متاسفانه بیشتر این منطقه ها، منطقه ها محروم کشور ما هستند و نتوانستیم از این مزیت خود به درستی استفاده کنیم.

حریری متذکر شد: در چند سال اخیر هم درگیری های سیاسی که با دنیا داشتیم مانع از سرمایه گذاری در زیرساخت های مناسب برای ترانزیت کالا شده است. ما احتیاج به بنادر معتبر و بروز از نظر اپراتوری و ساخت وساز، خطوط ریلی مجهز، پیوسته و قابل استفاده دائم تجاری، ناوگان ریلی مناسب، جاده های مناسب، فرودگاه های عظیم و ناوگان های هوایی مناسب داریم؛ هیچ یک از آنها را نتوانستیم در چند دهه اخیر شکل دهیم. در نتیجه امکان بالقوه هیچ وقت نتوانسته بالفعل دربیاید.

وی در خاتمه افزود: عامل سیاسی برای همه این عوامل به نوعی علت پایه ای است در چند دهه اخیر اقتصاد ما به شدت متأثر از سیاست و منازعاتی با قدرت های بین المللی بوده که مانع از شکل گیری سرمایه گذاری خارجی در این حوزه ها شده است. الزامات لازم برای توسعه زیرساخت های ترانزیت هم با سرمایه داخلی چندان مقدور نیست.