گردشگران کهکشان راه شیری را از بالای بنای مدور کویر نظاره نمایند - بوستان گفتگو

کاروانسرای مدور زین الدین از شاهکارهای معماری دوره صفویه است که در 60 کیلومتری جاده یزد به طرف کرمان قرار گرفته است. این بنا، تنها بنای مدور ایرانی است که به وسیله زین الدین گنجعلی خان ریگ حاکم کرمان به دستور شاه عباس صفوی در قرن 10 هـ.ق ساخته شد. مهم ترین کاربرد این کاروان سرا در گذشته، مقری برای تفنگچیان و نگهبانان بوده است. این بنا اکنون با کاربری اقامتی مورد استفاده توریستان است.

در بخش شمالی رباط اتاق های شاه نشین عمارت قرار دارند. این اتاق ها سقفی بلند با کاربندی گچی دارند. در دو طرف کاروان سرا، پله هایی وجود دارد که به پشت بام کاروان سرا می روند و می توان برای تماشای آسمان زیبای کویر به وسیله این پله ها به پشت بام رفت. این رباط از کاروان سراهای بین شهری است که پلان آن، مدور بوده و پنج برج نیم دایره دارد. ساختمان آن آجری است و بعد از در وسیع ضلع جنوبی آن، هشتی و صحن دوازده ضلعی بنا قرار گرفته است. در اطراف صحن، رواق های سکوداری وجود دارد که در پایانی آن ها، اتاق های مشابه دیده می گردد.

از بارزترین مشخصه کاروان سرا، می توان به قرینه بودن شرق و غرب آن اشاره نمود که کنگره ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب برج و دیوارها و نمای تمام آجری آن، چهره خاصی به این کاروان سرا داده است. کاروانسرای زین الدین به شماره 926 در لیست آثار ملی کشور ثبت شده است. این کاروان سرا در سال 2006 دیپلم افتخار یونسکو را به علت احیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتی دریافت کرد.

کاروانسرای زین الدین در شهرستان مهریز استان یزد قرار گرفته و هر ساله میزبان توریست های بسیاری از خارج و داخل کشور است. این کاروانسرای 400 ساله به همراه معماری و مصالح بوم آورد با شباهت بسیار به قلعه نظامی، سبب توجه بسیاری از توریستان به این منطقه شده است، چراکه یکی از زیباترین کاروان سراها در دل کویر است و می توان با تاریک شدن هوا، از پشت بام این کاروان سرا به تماشای وسعت آسمان کویر شب نشست. در سال های گذشته، بیش از 4000 مسافر خارجی از این کاروان سرا بازدید نموده اند.

در دو طرف کاروان سرا پله هایی است که به پشت بام کاروان سرا راه دارد و می توان برای تماشای آسمان کویر از آن ها به پشت بام رفت. کاروانسرای زین الدین مهریز، تنها کاروانسرای مدور ایرانی است که پنج برج پیوسته آن را حفاظت می نماید. از درب چوبی و اصلی کاروان سرا که وارد هشتی شویم، در دو سمت چپ و راست، درب های چوبی وجود دارد که در صورت گگردده شدن، سالنی بزرگ در مقابل چشمان پدیدار می گردد که از دو سو تا پایان به پرده های ترمه منقش شده است.

این کاروان سرا به شیوه ای کاملا متفاوت و به سبک و سیاق سنتی خود درآمده و اکنون قابلیت پذیرش 100 میهمان و توریست را دارد. برخلاف بسیاری از بناهای قدیمی که در آمیزش با تکنولوژی، معلق میان سنت و مدرن هستند، این ساختمان اصالت خود را حفظ نموده است. در دو سوی حیاط رباط زین الدین پله هایی است که توریستان دوستدار آسمان را به میهمانی آسمان و سکوت کویر می برد تا در بلندی کاروان سرا در نور ماه و ستاره ها غرق گردد و در پایین نیز تا چشم کار می نماید کویر و شن زارها را مشاهده کند.

منبع عکس کارو: کارناوال