جای منشور حقوق شهروندی در انتخاب های روزمره کجاست؟ - بوستان گفتگو

هانیه هژبر الساداتی، امروز، 7 دی ماه، در پیش همایش اخلاق و فرهنگ شهروندی با تاکید بر منشور حقوق و مسئولیت های شهرنشینی شهر مشهد که در تالار شریعتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: برگزاری همایش هایی بر موضوع جنسیت که زنان را از موضوع به سوژه تبدیل شود، قابل تقدیر است.

وی ادامه داد: به عنوان پژوهشگر در حوزه زنان، تمرکز بیش ازحد در موضوعات جنسیتی به جای اینکه ما را به سوی هم گرایی ببرد، ما را دچار افراطی سازی می کند و نهایتاً ما را به فکر جداسازی خیابان ها می اندازد.

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد واحد مشهد مطرح نمود: بنا بر گزارشی که مجمع جهانی اقتصاد منتشر کرده است، ایران رتبه 148 جنسیتی در 150 کشور جهان را کسب کرده است. این مجمع حدود 14 سال است که به شکاف جنسیتی کشورها می پردازد. کشورهای ایسلند، نوروژ، سوئد در صدر جدول ایستاده اند و کشورهای سوریه، پاکستان، عربستان و ایران در قعر این جدول قرار دارند. کشورهای که در جدول میانه و روبه بالا بودند، روزبه روز بهتر شده اند و کشورهای پایین جدول سال بهسال شرایط حادتری پیدا کرده اند.

هژبر الساداتی با اشاره به اینکه شکاف جنسیتی با شاخص کمی سنجیده می شود، گفت: این شاخص ها شامل مشارکت فرصت اقتصادی، آموزش، بهداشت و بقا و توانمندی سیاسی است. به نقل از مدیرکل بین الملل امور معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، امسال در 153 کشوری که از نظر شکاف جنسیتی بررسی شدند، رتبه نهایی ایران 148 شد و در شاخص مشارکت اقتصادی رتبه 147، در آموزش 130، در بهداشت 118 و در مشارکت سیاسی 145 شد.

وی گفت: دیدگاه های جنسیت محور در مطالعات شهری، رشته ای است که از سال 1870 در قاره اروپا به جهان آمد. مجلاتی منتشر شد که به موضوع شهر و جنیست پرداخت. مسائل مختلفی از جمله توصیف و مقایسه زندگی زن و مرد و ایجاد تمایز بین جنس در توسعه نظریه های فمنیستی مدنظر قرار گرفت. در توسعه جنسیت در شهر می توان به موج دوم فمنیستی اشاره کرد. در جوامع امروزی اغلب جنبه های زندگی روزمره در شهرها و شهرستان ها اتفاق می افتد.

هژبر الساداتی گفت: دراین مطالعات، مباحثی مانند طراحی لباس از منظر جسنیت مد نظر قرار گرفت. لباس های زنانه اساساً بر محور زیباشناسانه طراحی شده است. سوفی مکین در کتابی به عنوان جهانی مردانه مردانه مردانه این موضوعات را مورد بررسی قرار داده است. شکاف جنسیتی فقط یک مسئله اجتماعی نیست بلکه این شکاف را در طراحی لباس، خانه و حتی ارتفاع کابینت که به اندازه مرد سفیدپوست کامل طراحی می شود را می توان دید.

وی اضافه کرد: آیا عوامل موثر بر این شکاف را صرفا در سیاست گذاری های بالا باید جست وجو کرد؟ یا همزمان باید لایحه های عمیق تر در زندگی روزمره را مورد بررسی قرار داد؟ صرف تصویب منشور حقوق شهرنشینی و شهروندی برای ما برابری را به ارمغان می آورد؟ هر روز که چشم باز می کنیم در تمام لحظات نابرابری را حس می کنیم. این سوال پیش می آید که جای منشور حقوق شهرنشینی و شهروندی در انتخاب های روزمره کجاست؟

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد واحد مشهد اظهار کرد: به باور پژوهشگران حوزه مطالعات فرهنگی، تبعیض در فرهنگ روزمره و ادبیات ما وجود داشته باشد، حقوقی که به منظور حمایت و ایجاد فرصت های برابر برای زن ها و مردها نوشته شود، محکوم به تفسیرهای تبعیض آمیز است.

هژبر الساداتی ادامه داد: زنان در تبعیض و مزاحمت هایی که در روزمره و محیط کار برای آن ها رخ می دهد، در مقام بد و بیراه گفتن از واژه نامرد استفاده می کنند. این واژه از نا+مرد=زن تشکیل شده است. ویژگی های بداخلاقی و رفتاری را به جنس زنانه نسبت داده اند. این ها نمونه های بسیار ظریفی است که چطور روابط قدرت در ادبیات روزمره جلوه پیدا می کند. ما زنان که در فضای اجتماعی و سیاسی کار می کنیم، به سرعت جذب این قوانین مردانه می شویم.

وی تاکید کرد: ما به رغم موفقیت هایی که در کار خود به دست آورده ایم، ویژگی زنانه خود را از دست داده ایم. برابری زن و مرد و شکاف های جنسیتی در موقعیت های اجتماعی و سیاسی زمانی می تواند به نتیجه برسد که دستورهای از بالا و پایین به صورت هم زمان صورت بگیرد. از نقدهایی که به زنان می شود این است که خودشان نمی خواهند حق شان را بگیرند و زود عقب می کشند.

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد واحد مشهد گفت: وقتی ما با ذوق و شوق در مهدکودک به بچه های خود یاد می دهیم که پسرها شیرند، مثل شمشیرند و دخترها موشند، مثل خرگوش ند، از همان اولین مشارکت زنان در جامعه رسمی و در مهدکودک یاد می دهیم که باید به مردها وابسته باشند و به آن ها یاد می دهیم که تو نیاز به تیکه گاه داری و حتما باید در موضوعات زندگی پشت یک مرد قایم شوی. در ازدواج دختران خود نیز پیش از اینکه به معیارها و توانمندی های ذهنی آن ها توجه کنیم، به معیارهای زیباشناسانه آن ها می اندیشیم و به دختران خود یاد می دهیم که باید با لباس سفید به خانه بخت بروند و با لباس سفید برگردند.

هژبر الساداتی مطرح نمود: تا مادامی که شکاف جنسیتی از زندگی روزمره، فرهنگ و زبان ما حذف نشود، هرقانونی که تصویب شود نهایتا توسط ما کنشگران محکوم به تفسیرهای تبعیض آمیز می شود.