از طالقان تا آوینیون - بوستان گفتگو

خبرنگاران، شقایق عرفی نژاد: علاءالدین قاسمی کار تعزیه را از کودکی و از طالقان آغاز نموده بود و با آمدن به تهران کارش را در این زمینه توسعه داد و حتی تعزیه هایی در خارج از کشور از جمله در آمریکا، آلمان و جشنواره آوینیون فرانسه اجرا کرد. او با ضبط تعزیه ای همراه با ناصر تقوایی سعی در ثبت جهانی این گونه نمایشی داشت. قاسمی یکی از برترین شهادت خوانان بود که مدرک درجه یک هنری دریافت نموده بود. در روزی که او به خاک سپرده شد با داود فتحعلی بیگی، پیشکسوت تعزیه و نمایش های آیینی و مدرس دانشگاه، در باره او صحبت کردیم.

فتحعلی بیگی می گوید: علاءالدین قاسمی از تعزیه خوانان پیشکسوتی بود که تعزیه خوانی را از دوران طفولیت آغاز نموده بود و نزد اساتیدی چون هاشم فیاض کار نموده بود و دوره دیده بود. او از بچه های منطقه طالقان بود که بعد از طی شدن دوران بچه خوانی و رسیدن به زمانی که علی اکبرخوانی می کرد، به تهران آمد و در این شهر ماندگار شد و بیشتر از 60 سال سابقه تعزیه خوانی کرد.

او در باره ویژگی های خاص قاسمی می گوید: اول از همه در هر دوره ای، چه بچه خوانی، چه علی اکبرخوانی و چه شهادت خوانی، هر نسخه ای که خواند، خوب و تأثیرگذار خواند. بعد هم صدای گرم و دلشینی داشت و علاوه بر این که تعزیه می خواند در اجرا هم از برترین ها بود. برخی از تعزیه خوانان نسخه را فقط می خوانند، اما برخی علاوه بر این که نسخه را می خوانند، بازیگری و ایفای نقش هم می نمایند. او توانایی های زیادی داشت و تعزیه های زیادی را بلد بود. به علت همین ویژگی ها به اقصا نقاط ایران دعوت شده بود و کار نموده بود. امروز هم از تعزیه خوانان اصفهان، تفرش، قم، دماوند و شهر ری در مراسم حضور داشتند.

او قاسمی را یکی از الگوهای تعزیه خوانان معرفی می نماید و این را نشانه ای از تأثیر او بر دیگران تعزیه خوانان می داند: زمانی که علی اکبرخوانی می کرد، شیوه کار او الگو شده بود. در آن موقع هم ضبط صوت بود و هم ضبط تصویری از کارهایش وجود داشت. همین فیلم ها و نوارهای صوتی دست به دست شده بود و او را تبدیل به الگویی برای سایر تعزیه خوانان نموده بود. در شهادت خوانی هم همینطور بود و یکی از الگوهای جوانان و علاقه مندان این کار محسوب می شد.

فتحعلی بیگی در باره خاستگاه قاسمی، طالقان، که یکی از مطرح ترین تعزیه های ایران در آنجا اجرا می گردد و تأثیرش بر کار او می گوید: او در یکی از روستاهای طالقان زاده شد و رفته رفته به تهران آمد و در کشور هم مطرح شد. او حتما عناصری از تعزیه طالقان را با خودش منتقل نموده است. از طرف دیگر هم وقتی فعالیتش را توسعه می دهد با نسخه های مختلف و زمینه های مختلف تعزیه آشنا می گردد. نسخه طالقان ممکن است همواره خوانده نگردد و یا محدودیت داشته باشد. او وقتی با تعزیه های میرعزا و تعزیه های تهران و قزوین آشنا شد، کارش وسعت بیشتری گرفت.

• بهروز غریب پور از تعلیق گروهش می گوید| آنچه از سال 96 تا امروز بر همای و همایون گذشت
• دو سال است فریاد می زنم شانو در حال ویران شدن است| اگر کسی می خواهد به حفظ این تماشاخانه یاری کند، هنوز وقت است

او در باره فعالیت قاسمی در خارج از ایران و اجرا در جشنواره آوینیون می گوید: راهیابی او به جشنواره آوینیون سال هفتاد رخ داد. این جشنواره در هر سال به هنر یکی از کشورها اختصاص پیدا می نماید. سال هفتاد هم بخشی از این فستیوال به هنر ایرانی از جمله خیمه شب بازی و تعزیه اختصاص پیدا کرد و هنرمندان نمایش هایی را در این زمینه ها اجرا کردند. آقای قاسمی هم جزو گروه هاشم فیاض بود که برای اجرا در آوینیون انتخاب شده بودند. بعدها هم با عباس کیارستمی یک همکاری داشت. کیارستمی در ایتالیا اجرای ویژه ای از تعزیه داشت که در آن تصویر تماشاگران دورتادور محل اجرا پخش می شد و می توانستید عکس العمل های آنها را ببینید. در این جا هم آقای قاسمی سرپرست گروه تعزیه بود و این کار هم یکی از کارهای خیلی خوب او به شمار میرود. بعدتر هم با گروه دیگری از تعزیه خوانان به دعوت چلکوفسکی در آمریکا تعزیه ای اجرا کرد.