اثرگذاری شبکه های اجتماعی، اینستاگرام و توئیتر چه می نمایند؟ - بوستان گفتگو

به گزارش، با شنیدن نام رسانه معمولاً ما آن را به عنوان رسانه ارتباط جمعی می شناسیم. یعنی ابزار هایی که تعامل و ارتباط ما با خیل کثیری از مردم را برقرار می کند؛ نظیر تلویزیون، رادیو، سینما، روزنامه، مجله و...

ظهور پدیده ای به نام اینترنت، موجب پیشرفت و تحول عظیمی در حوزه فناوری و وسایل ارتباط جمعی، از جمله پیدایش فضای مجازی و نوع جدیدی از رسانه به نام رسانه های دیجیتال شد.

این تحولات به سرعت ادامه یافت تا جایی که امروز ما تحول جدیدی با عنوان انسان، رسانه را شاهد هستیم، یعنی انسان هایی که همه چیز را در رسانه می بینند و از نگاه رسانه ای همه چیز را مورد آنالیز و تأمل قرار می دهند. این افراد انسان هایی هستند که به وسیله این تکنولوژی می توانند در جامعه اثرگذار باشند و موج ایجاد کنند، البته این امر احتیاجمند درک و توانایی تحلیل داده های رسانه است.

اگر ما به دنبال فعالیت رسانه ای هستیم، باید بیشتر از هر چیزی به اثرگذاری توجه نمائیم در غیر این صورت فعالیت رسانه ای ما ناقص و بی فایده است بر همین اساس مسئله و درگیری ما در رسانه، بر سر اثرگذاری و مؤثر واقع شدن است، اما مشکل اینجاست که ما اغلب در استفاده از رسانه و فعالیت در آن بهره وری پایینی داریم. بهره وری، یعنی کار خوب را به خوبی انجام دادن. پس خوب تر این است که بهترین کار ممکن را شناسایی و در جهت مثبت آن را انجام دهیم.

یکی از بهترین کار های ممکن برای اثرگذاری در جامعه، کار در رسانه های اجتماعی است؛ شبکه های اجتماعی، مقیاس کوچکی از جامعه هستند، پس برای اثرگذاری در جامعه، باید به سراغ فعالیت در این شبکه ها برویم.

رسانه توانایی تغییر ذهنیت و نگرش افراد نسبت به یک پدیده را دارد، با تغییر نگاه و تفسیر فرد، نظام ارزشی او به آن پدیده هم تغییر می کند و تغییر نظام ارزشی جامعه، می تواند مشروعیت زدایی را به وجود آورد.

در چنین مواقعی است که احتیاج به سواد رسانه ای به عنوان مقوله ای مهم و اساسی در روبروه با پیغام های رسانه ای و هنگام ورود و استفاده از شبکه های اجتماعی به خوبی احساس می گردد.

اگر سواد رسانه ای نداشته باشیم، افرادی هستند که در فضای مجازی مطالب و عقایدی را برخلاف نظام اجتماعی منتشر می کنند و انرژی و موج این عقاید به متن جامعه منتقل می گردد که نافرمانی های مدنی را به دنبال دارد، در واقع اگر ما سواد رسانه ای نداشته باشیم، امنیت ملی و مذهبی ما از این بی سوادی متأثر خواهد شد.

در فضای مجازی به راحتی می توان با توجه به مواردی که در ذیل گفته می گردد عقاید و دیدگاه های افراد جامعه را به سمت و سوی مدنظر راهنمایی نمود و در زمان اندکی توجه افراد را معطوف به اهداف خود خواسته نمود؛

1. شبکه سازی از جمله روش های القای عقاید است که داشتن شبکه، مساوی با داشتن قدرت نرم است.

2. فرهنگ سازی، نیز در فضای مجازی توانایی تحمیل رفتار و عقاید را دارد؛ آن چیزی که ما در کف جامعه و در حوزه رفتار های اجتماعی در بین مردم می بینیم، تأثیر منطقی و روالی عادی است که مبتنی بر فضای مجازی بر ذهن افراد نشسته و تبدیل به نوعی فرهنگ شده است.

3. جریان سازی، در فضای مجازی می تواند همه خلاء ها و کمبود های دنیای حقیقی را برای افراد پر کند.

4. گردش آزاد اطلاعات، در فضای مجازی و بحث اعتیاد به اینترنت، تا حدود زیادی توانسته به این امر یاری کند و در فرآیند گردش آزاد اطلاعات، با انواع تنوع ها، ایده آل ها و … روبرو هستیم.

5. فضای مجازی بر شکل گیری خصلت های اساسی و الگو های ارزشی در میان اعضای خانواده تاثیر می گذارد.

6. در فضای مجازی به خوبی می توان فقدان یکپارچگی حسی را مشاهده کرد، در حالت طبیعی اطلاعات حواس باید به صورت هماهنگ به مغز ارسال و پردازش گردد؛ اما در استفاده بی رویه از فضای مجازی دو حس اصلی ما که بیشتر درگیر هستند (شنوایی و بینایی) و به مقدار مختصر لامسه ضعیف می شوند.

همچنین هویت افراد متأثر از فضای مجازی است، افرادی که دو اکانت یا بیشتر در فضای مجازی دارند، باید مراقب دو تکه شدن مغز خود باشند.

7. اعتیاد به اینترنت نیز از جمله مضرات این فضا می باشد به طوری که گاهی مسائل عدیده ای را برای خانواده ها به وجود می آورد، بر اساس تحقیقات اجرا شده 80 درصد ایرانی ها در بازه زمانی 8 شب تا 12 شب آنلاین هستند و همین موضوع می تواند علتی برای از هم پاشیدن و یا سست شدن بنیان خانواده و از بین رفتن صمیمیت و عاطفه در بین اعضا باشد.

در فضای مجازی اکثراً افراد احساس ناکامی می کنند و تصور اینکه شادکامی متعلق به دیگران است آن ها را سرخورده و افسرده می کند که البته این احساس بیشتر در اینستاگرام اتفاق می افتد، زیرا بعضی کاربران اینستاگرامی با انتشار تصاویر لاکچری و ایده آل از زندگی و روزمره گی های خود به مخاطب این القا را می کنند که زندگی هایشان سرشار از خوشی و در رفاه کامل است و ناشی از آن است که ما در این فضا، دائم با پیغام های ایده آل و شادی روبرو هستیم که شرایط و واقعیت های پشت آن را نمی بینیم.

به همین خاطر رسانه به راحتی می تواند عاطفه و هیجانات افراد را متأثر از خود نماید.

جذابیت شبکه های اجتماعی مجازی و سهولت فعالیت و استفاده از آن سبب تغییرات سبک زندگی به عنوان موضوعی مهم و جدی مطرح می گردد که مستلزم یادگیری و سواد رسانه ای پیش از ورود به این فضا و درگیری با ابعاد مختلف آن است.

شبکه های اجتماعی برای بسیاری از کاربران، به خصوص نسل امروزی که به طور کامل و مداوم به وسیله شبکه های اجتماعی مجازی با یکدیگر در تعامل و ارتباط هستند نه فقط راهی برای برقراری تماس، بلکه یک روش و سبک زندگی محسوب می گردد و توانسته شیوه و سبک زندگی بسیاری از کاربران این شبکه ها را تغییر دهد. زیرا این شبکه ها صرفاً انتقال دهنده پیغام نیستند؛ بلکه یک فضای جدید و مدرن برای زیستن می باشند.

بسیاری از رفتار های کاربران متأثر از این فضا می باشد این شبکه ها می توانند بر ادبیات گفتاری افراد جامعه تأثیر بگذارند، نحوه پوشش و نوع برخورد با جنس مخالف را تغییر دهند و اعتقادات افراد را دگرگون کنند. کاربران به راحتی می توانند از این شبکه ها برای بیان رویداد های مختلف زندگی خود، خاطرات، موقعیت اجتماعی، حالات روحی و مواردی نظیر این ها استفاده کنند و یا به وسیله اشتراک گذاری افکار و عقایدشان با دیگران به مصاحبه و تعامل بپردازند و به این صورت احساسات گوناگون خود را در زمان های متفاوت به شیوه ای تخلیه کنند.

بر همین اساس می توان گفت شبکه های اجتماعی و ابزار های ارتباطی مانند دیگر دست آورده ای جدید فناوری، دارای مزایای زیادی در زمینه های گوناگون همچون ارتقای سطح آموزش، پژوهش و اطلاع رسانی و تبلیغات و… است، ولی در عین حال نیز تهدیدات و مسائل عدیده ای را به همراه دارد. پس باید توجه داشته باشیم که با بالا بردن درک و سواد رسانه ای بر استفاده عاقلانه، تحلیل گرانه و آسیب شناسانه از این فناوری ارزشمند بکوشیم و به بیان دیگر با فرهنگ سازی، ترویج کاربرد های مفید و مثبت این شبکه ها، مطلع سازی و هشدار نسبت به کاربرد های مخرب، آسیب زا و منفی این شبکه ها، فرصت های این فضا را افزایش و تهدید های آن را کاهش دهیم.

مردم بسیاری در سنین مختلف از کاربران شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام و توئیتر هستند نقش این شبکه ها در تعاملات و ارتباطات انسانی نقشی غیرقابل انکار، مهم و مؤثر می باشد. اگر شبکه های اجتماعی همسو با شرایط فرهنگی و بومی خودمان راه اندازی گردد، می تواند مفیدتر و تأثیرگذارتر باشد، زیرا بسیاری از مباحث و اطلاعاتی که در فیس بوک و توئیتر رد و بدل می گردد، مغایر با فرهنگ دینی، اخلاقی، اسلامی و ایرانی ما می باشد و می تواند تهدیدی برای باور های دینی، مذهبی و اعتقادی مردم ما که تربیت شده فرهنگ اسلامی هستند، محسوب گردد، بدون شک یکی از مهم ترین راه های رسیدن به هدف تعالی در پاسداشت ارزش ها و حفظ بنیان خانواده، آموزش های مفید و مؤثر در این زمینه به تمامی گروه های سنی است که قبل از ورود به دنیای عظیم و پیچیده مجازی باید به آن توجه ویژه ای گردد.

منبع: مهر