روایت سه آزاده از اسارت و آزادی

به گزارش بوستان گفتگو، بیست و ششم مرداد ماه، یادآور خاطره ای شیرین و به یاد ماندنی برای همه مردم ایران است، مردمی که سال ها طعم تلخ جنگ را چشیده و شهیدان عزیزشان را بر دوش های مقاوم خود تشییع نموده بودند، شانه ها را پذیرای گل هایی می کردند که سال ها دوری از وطن را تجربه نموده و دشواری های بسیاری را متحمل شده بودند.

روایت سه آزاده از اسارت و آزادی

به گزارش خبرنگاران، بیست و ششم مرداد، همیشه بر تقویم ایران تلالویی ویژه دارد؛ روزی که یادآور بازگشت سروقامتانی بود که اسوه های عشق و ایثار بودند و بوی شهدا را با خود همراه داشتند.

این روز در تاریخ پرافتخار ایران اسلامی، روز پاسداشت عزت، شرف، غیرت، ایستادگی و سرافرازی مردان مقاوم و شکیبا عرصه جهاد و شهادت است .

مردان بزرگی که سال ها در کنج غربت درد و رنج اسارت را با عشق و دلدادگی به آرمان های بلند انقلاب اسلامی تحمل کردند و برگ های زرینی را به تاریخ حماسی و دلاوری ایران و ایرانی افزودند. در زیر روایت آزادگی سه تن از آزادگان سرافراز جهرم را مرور می کنیم.

مرا شهید می دانستند

آزاده سرافراز حمیدرضا توحیدی، پس از 4 سال اسارت در چنگال نیروهای بعثی عراق 5 شهریور سال 1369 و زمانی به وطن بازگشت که خانواده اش به گمان شهادت برای او مجلس ختم گرفته بودند .

این آزاده سرافراز در خاطراتش نوشته است: ساعت 12 شب با لب هایی ترک خورده از تشنگی و گرمای وحشتناک بغداد به مرز خسروی رسیدیم . از همان جا هم می توانستیم بوی وطن را احساس کنیم .

نفس هامان عمیق تر شده بود و بغض هامان گلوگیرتر؛ مبادله شروع شد و یکی یکی از اتوبوس های عراقی خارج و بعد از شمارش وارد مرز ایران می شدیم؛ ایران، خاک وطن؛ نمی شد فقط این خاک را مشت کرد و بویید؛ نمی شد فقط بوسیدش؛ نمی شد فقط همچو سرمه بر دیدگان کشیدش؛ فقط سجده بود که آراممان می کرد .

بعد از سجده بر خاک وطن، سوار اتوبوس های ایرانی شدیم؛ باورش برایمان سخت بود . تا همه اسرا برسند و همه اتوبوس ها پر شوند و راه بیفتیم، هزار بار مردیم و زنده شدیم . می ترسیدیم هر آن پشیمان شوند و برمان گردانند .

به راننده التماس می کردیم راه بیفتد اما او هر بار، تبسمی می کرد به ما می گفت که حالا که وارد ایران شده اید دیگر احدی جرات ندارد شما را برگرداند.

با پرشدن همه اتوبوس ها راهی شدیم. تمام وجودمان چشم شده بود و دلمان نمی خواست جز تماشای مناظر اطراف کاری کنیم؛ وارد شیراز که شدیم تا ماشین های بنیاد شهید بیایند و هر کس را راهی شهر خودش نمایند، چند ساعتی معطل شدیم؛ کسانی که شماره ای چیزی داشتند زنگ می زدند و خانواده هایشان می آمدند .

شوهرخاله ام که افسر نیروی هوایی بود و با خاله و خانواده در پایگاه نیروی هوایی شیراز زندگی می کردند، وقتی خبرش کردند به گمان اینکه دایی ام آزاد شده به سراغم آمدند؛ دایی ام، غلامعلی توحیدی هم مفقود شده بود و آنها گمان می کردند این توحیدی که آزادشده، اوست .

ضعف و خستگی داشت رمقم را می مکید که آمدند و گفتند: رضا صدایت می زنند . راه افتادم . دایی و شوهر خاله ام در به در دنبال غلامعلی توحیدی بودند و حواسشان به نزدیک شدن من نبود. نه انتظار دیدن من را داشتند نه اولش به خاطر تغییراتی که نموده بودم مرا شناختند . خودم به طرفشان رفتم و تا صدایشان کردم همه چیز در هم گره خورد . تعجب، خوشحالی، بغض، بی حالی، جسم خسته، آغوش و گریه و گریه و گریه .

به چشم برهم زدنی وسط منزل خاله بودم و تماس ها شروع شد . خاله صدایش می لرزید و جیغ می کشید و خبر آمدنم را به مادر می داد . وقتی گفت رضا خاله جان بیا مادرت پشت خطه، پاهایم کمک نمی کرد. به زور خودم را رساندم به تلفن . قبل رسیدنم انگار بابا گوشی را از دستش قاپیده بود که تا گفتم الو! پدرم داد کشید رضا....رضا خودتی بابا؟؛ هق هق او مرا به گریه کشاند و مادر که آمد پشت خط فقط توانستم سلام کنم و بگویم: اومدم ....مامان ...اومدم ... ؛ حالم بد شد و تلفن از دستم افتاد .

روحم تا جهرم پر می کشید ولی تنْ، این تنْ اسیر قفس مادی اش بود و باید صبر می کرد . صبر می کرد تا حالم جا بیاید . صبر می کرد تا ماشین را گلکاری نمایند . صبر می کرد تا بابا برای آمدن پسرش، پسری که پیش از این برایش مجلس ختم گرفته بود، خودش را آماده کند . قلبم میل کنده شدن داشت . ضعف لحظه لحظه جانم را می گرفت اما باید می رفتم . دو سه تا سُرُم، حالم را بهتر کرد و راهی جهرم شدیم .

بابا هم قرار از کف داده بود و به سمتم می آمد، بی مادر؛ مادر را قال گذاشته بود تا کارها را راست و ریست کند و خانه را آب و جارو . در جهت شیراز به جهرم در روستای علی آباد ماشین شوهر خاله و ماشین بابا به هم رسیدند.

شوهر خاله ام گفت: رضا باباته! پاشو مرد ! تا در آغوشش آرام بگیرم موهای سفیدش را نگاه می کردم . چهارسال پیش که می رفتم حتی یک تار موی سپید هم در سر نداشت و اینک چه به سرش آمده بود از داغ من ! او هم باورش نمی شد . نگاهش به صورت تکیده و استخوان های بیرون زده بازوانم بود . به هم رسیدیم. من در آغوشش آرام گرفتم و او ...

برایتان گور دسته جمعی کنده ایم

علیرضا یعقوبی متولد 1345 شهر خاوران شهرستان جهرم است که در تاریخ 8 فرودین 67 در منطقه فکه به اسارت درآمد و مدت یازده ماه و بیست و سه روز در اسارت نیروهای دشمن بود . او هم در خصوص خاطرات اسارت و آزادیش نوشته است؛

حدود ساعت 12 شب بود که عملیات با بمباران و گلوله باران شدید عراقی ها شروع شد .

من در دسته خمپاره 120 میلیمتری گردان تانک لشکر 77 خراسان خدمت می کردم و به محض شروع عملیات بچه های ما شروع به پرتاب خمپاره به سمت عراقی ها کردند. ما چهار قبضه خمپاره داشتیم و حدود 400 گلوله که در مدت دو، سه ساعت تمام گلوله ها را به سمت دشمن پرتاب کردیم .

حدود ساعت 4 صبح بود که از پشت سر به ما حمله شد و گلوله و آرپی جی به سوی ما شلیک می شد. سنگرها، جیپ فرماندهی و کامیون هایمان را زدند، فرمانده دستور عقب نشینی داد و ما در هنگام عقب نشینی داخل میدان مین شده بودیم به ناچار به سمت دیگر رفتیم که متوجه شدیم در محاصره عراقی ها هستیم و در نتیجه ما را اسیر کردند .

بعد از این که اسیر شدیم دست ها و چشم هایمان را بستند و سینه خاکریز ما را خواباندند، با لگد به جانمان افتادند و حسابی کتکمان زدند. بعد از یک ساعت چشمانمان را باز نموده و به خاک عراق بردند وقتی به خاک عراق وارد شدیم دیدیم که تمام سنگرهایشان از طریق کانال به هم متصل است. زمانی که از کانال ها عبور می کردیم، فحاشی می کردند و به سمت ما آب دهان پرتاب می کردند .

بعد از هشت ساعت پیاده روی چشم های ما را دوباره بستند و سوار کامیون کردند، بعد از یکساعت ما را وارد سوله هایی کردند که سطحی ناهموار و فاقد در و پنجره داشت و مدت یک شب بدون غذا و وسایل گرمایشی ما را نگهداشتند .

در این موقع تعدادی خبرنگار هم برای تهیه فیلم و عکس آمدند. بعد از بازدید خبرنگاران باز چشم و دست هایمان را بستند سوار ماشین نموده و به سمت اردوگاه کرکوک بردند .

عراقی ها تا قبل از قطع نامه هر زمان که در عملیات ها شکست می خوردند برخوردشان با بچه ها بسیار بد بود و با فحاشی و کتک کاری سعی داشتند روحیه ما را خراب نمایند. بعد از قطعنامه کمی فشارها کاسته شد. در زمان اسارت بچه ها سعی می کردند هوای همدیگر را داشته باشند و به همدیگر روحیه بدهند.

یادم هست بچه ها برای مقابله با بداخلاقی بعثی ها چندین بار سالنی که غذا می دادند را آتش زدند و در نتیجه بعثی ها به داخل بند حمله نموده و بچه ها را کتک می زدند و شکنجه می دادند و حتی عده ای را به انفرادی می بردند، با پدافند هوایی شروع به شلیک می کردند که روحیه بچه ها را تضعیف نمایند یا هر از چند گاهی لودر می آوردند و گودال حفر می کردند، می گفتند برایتان گور دسته جمعی درست نموده ایم .

من در زمان اسارت هیچ گونه ارتباطی با خانواده نداشتم و نامم به عنوان مفقود جنگ ثبت شده بود. یک روز در اردوگاه بی خبر ما را سوار اتوبوس کردند، بچه ها متوجه شدند که به سمت ایران در حال حرکتیم و ما را به سمت مرز قصرشیرین آوردند. آنجا بود که متوجه شدیم که قرار است به میهن بازگردیم. بعد از مبادله با اسرای عراقی با اتوبوس به پادگان کرمانشاه رفتیم و از آنجا به تهران و در تهران با خانواده های بعضی از ما تماس گرفته شد. دو روز بعد هم به سمت شیراز حرکت کردیم .

در شیراز خانواده و اقوام برای استقبالم آمده بودند. بعدظهر نیز به سمت خاوران حرکت کردیم که با استقبال بی نظیر همشهریانم روبه رو شدم که این استقبال باعث شرمندگی من شد .

دو سال اسارت و بی خبری در تکریت

نامش سعید وثوقی و متولد 1345 از جهرم است. او یکی از آزادگان و جانبازان هشت سال جنگ تحمیلی ایران و عراق است که به مدت دو سال در اردوگاه 12 شهر صدام، تکریت بی هیچ نام و نشانی اسیر بوده است .

این آزاده و جانباز جنگ تحمیلی هم از خاطراتش و چگونه اسیر شدنش نوشته است:

سال 1367 ، 18 ساله بودم که برای انجام خدمت سربازی به منطقه جنگ فرستاده شدم. 4 ماه از خدمت سربازی ام گذشته بود. ظهر روز آدینه تیر ماه 67 بود؛ در عملیات تک دشمن در منطقه فکه و زبیدات بودیم. منطقه به صورت نعل اسب و حالت یو شکل داشت و ما در وسط آن قرار گرفته بودیم. جنگ، جنگ زمینی بود اما چیزی نگذشت که حملات هوایی عراقی ها شروع شد. بچه ها بسیار مقاومت کردند اما چاره ای جز تسلیم نبود و نزدیک به 200 نفر اسیر شدیم .

دست هایمان پشت سر قلاب کردیم و به صف دو زانو به روی زمین نشستیم. عراقی ها ما را در کانال انداختند و با اسلحه بالای سرمان ایستادند. نزدیک عصر بود که چند ماشین رسید و همگی دست به سینه سوار ماشین ها شدیم .

به قول خود عراقی ما را به شهر صدام، تکریت بردند جایی که به هر چیزی شبیه بود جز شهر. وارد انبار کهنه به نام پادگان یا اردوگاه 12 شدیم چهار دیواری مستطیل شکل که دور تا دورش سیم خاردار و دیوارهای بلند که حتی یک حیوان هم نمی توانست وارد آن گردد و حوض خشک و کوچکی وسط حیاط قرار داشت که فقط خانه مورچه و سوسک شده بود. دور تا دور حیاط اتاق های کوچک با طول و عرض شش در چهار متر وجود داشت که در هر اتاق 60 اسیر با هم جا داده بودند .

آن اردوگاه جایگزین 500 اسیر را داشت اما 3 هزار اسیر در آن جا، جا داده بودند. ما را وارد یکی از اتاق ها کردند و چند دقیقه نگذشت که 60 نفرمان با کتک حسابی پذیرایی شدیم.

نه آبی بود نه بهداشت و نه حتی سرویس بهداشتی. به سختی می شد حمام کرد. گاهی رویمان با شیلنگ، آب می پاشیدند و بعد از آن حسابی پذیرایی می شدیم این بود حمام کردن ما. یک وعده غذا در روز با نصف قاشق برنج و یک کاسه کوچک سوپ بی رنگ و بد مزه .

به گوشه ای خیره می گردد؛ اشک در چشمانش حلقه می زند و با صدایی متین و آرام می گوید: وضع ما در این دوسال بسیار اسفناک و سخت بود. شرایط بسیار دردناکی داشتیم. بسکمک از بچه ها به خاطر نبود بهداشت و امکانات دچار بیماری های پوست و مو شده بودند و به دلیل فقر غذایی وزن ها بسیار پایین و ناتوان بودیم. هیچ کس از اسارت ما خبر نداشت .

عراقی ها دو نوع اسیر داشتند؛ اسیرانی که زیر نظر صلیب سرخ بودند و نام و نشانی از آنان بود و اسیرانی مانند ما که بی نام و نشان بودند و صلیب سرخ هیچ اطلاعی از حضورمان نداشت. همه فکر می کردند ما مفقود شده ایم. اردوگاه های شبیه ما در عراق بسیار زیاد بود که صدام آن ها را از صلیب سرخ پنهان نموده بود .

لبخندی می زند و خاطراتش را ورق می زند به روزی که همه بچه های اردوگاه برای رسیدن به ناچیزترین خواسته هایشان یعنی غذا، آب و سرویس بهداشتی متحد شدند و اعتصاب غذا کردند و می گوید: همگی ظرف های پلاستیکی غذایمان را جمع کردیم و به بیرون اتاق انداختیم و سکوت اختیار کردیم. بعد از اعتصاب، غذایمان عراقی ها آمدند و به التماس از ما خواستند که غذا بخوریم. انگار اعتصاب غذایمان نتیجه داده بود و مقدار غذای آن روز نسبت به روز قبل بیشتر شده بود اما در خاتمه غذا با کتک مفصل پذیرایی شدیم .

شکنجه ها و آزارهای بسکمک دیدیم که چیزهای گفته شده در برابر آنان بسیار کم و ناچیز است، اما ما هیچ وقت ناامید نبودیم و امید داشتیم که خداوند در همه حال مراقب ماست و آزاد می شویم .

آتش بس بین دو کشور ایران و عراق اعلام شده بود و با وجود این عراقی ها ما را آزاد نکردند و ما به طور پنهان اسیر بودیم، تا اینکه جنگ عراق و کویت شروع شد و کشور عراق برای مقابله با کویت شدیداً به نیرو احتیاج داشت و مبادله اسرای ایرانی و عراق صورت گرفت و ما در 6 شهریور ماه 1369 آزاد شدیم .

به گفته وی بعد از آزاد شدن ما صلیب سرخ متوجه شد که 3 هزار اسیر ایرانی به طور پنهانی و بی نام و نشان در اردوگاه 13 به مدت دو سال اسیر بوده اند و این یکی از جنایت های صدام حسین بود .

خنده ای می نماید و به یاد چلو مرغی می افتد که در مرز خسروی ایران از آنان پذیرایی شده بود و می گوید: شکل و مزه اش را فراموش نمی کنم. اصلاً طعم غذا از یادمان رفته بود. باور نداشتیم که زنده ایم و به خاک وطنمان بازگشتیم. شور و شعف در چشمانمان دیده می شد اما اندوهی پایدار ما را رها نمی کرد. به یاد اسرایی که به دلیل نبود غذا و بهداشت در آن اردوگاه نحس جان سپردند و شهید شدند .

گفتن و نوشتن از آزادگان، از لحظه های گرفتار شدن به دست دژخیمان بعثی، از روزهای سخت اسارت و .... زیبایی ها و احساس قشنگ آزادی و بازگشت به وطن، بازگو کردن ایثاری است که همه مردم ایران مدیون آن هستند؛ یادآوری رشادتهایی که اگر اتفاق نمی افتاد امروز ایران در جهتی دیگر قرار داشت.

منبع: خبرگزاری ایسنا
انتشار: 31 شهریور 1398 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: boostanchat.ir شناسه مطلب: 308

به "روایت سه آزاده از اسارت و آزادی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "روایت سه آزاده از اسارت و آزادی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید